Codzienne picie kawy może mieć działanie ochronne na zdrowie psychiczne… ale tylko do pewnej dawki, po przekroczeniu której ryzyko znów wzrasta.
Co pokazują nowe badania
W obszernym badaniu opublikowanym w 2023 roku w czasopiśmie Psychiatry Research przeanalizowano związek między spożyciem kawy a ryzykiem wystąpienia lęku i depresji, wykorzystując dane z brytyjskiego Biobanku. Badanie wykazało, że picie 2 do 3 filiżanek kawy mielonej, kawy z mlekiem lub kawy niesłodzonej dziennie wiąże się z najniższym ryzykiem wystąpienia depresji i lęku w porównaniu z osobami, które nie piją kawy. Powyżej tej ilości korzyści stopniowo maleją, a u osób pijących najwięcej mogą nawet ulec odwróceniu.
Możliwe pozytywne skutki
Kilka niedawnych badań sugeruje również, że regularne, umiarkowane spożycie kawy wiąże się z niższym ryzykiem wystąpienia objawów depresji i lęku. Naukowcy wskazują na łączną rolę kofeiny (stymulacja, czujność, przejściowa poprawa nastroju) i związków antyoksydacyjnych obecnych w kawie.
Picie około dwóch do trzech filiżanek dziennie może wiązać się ze zmniejszonym ryzykiem chorób układu krążenia i śmiertelności z jakiejkolwiek przyczyny, a tym samym pośrednio przyczyniać się do ogólnego dobrego samopoczucia. W małych dawkach kawa może również poprawić koncentrację, zwiększyć poziom energii, a u niektórych osób złagodzić migreny.
Negatywne skutki, na które należy zwrócić uwagę
Gdy spożycie kofeiny przekracza około 400 mg dziennie (często więcej niż cztery duże filiżanki kawy filtrowanej), ryzyko wystąpienia lęku znacznie wzrasta u osób dorosłych bez rozpoznanych zaburzeń psychicznych. Nadmierne spożycie może również przyczyniać się do nerwowości, kołatania serca, zaburzeń snu, a czasami do nasilenia istniejących już objawów lękowych.
Niektóre osoby są genetycznie bardziej wrażliwe na kofeinę i mogą odczuwać te niekorzystne skutki nawet przy niższych dawkach. Ponadto, nadmierne spożycie mocno słodzonej kawy może przyczyniać się do problemów metabolicznych (przyrost masy ciała, zaburzenia poziomu cukru we krwi), które pośrednio wpływają na zdrowie fizyczne i psychiczne.
Ile konkretnie kawy dziennie?
W praktyce wiele źródeł zgadza się, że 2 do 3 filiżanek kawy dziennie to „optymalny” zakres dla większości dorosłych, pod warunkiem braku przeciwwskazań medycznych. Często odpowiada to spożyciu kofeiny poniżej progu 400 mg/dzień, uznawanego za rozsądny limit dla zdrowych osób.
Osoby podatne na lęk, zaburzenia snu lub arytmię serca, a także kobiety w ciąży lub karmiące piersią, powinny skonsultować się z lekarzem w sprawie spożycia kawy i w razie potrzeby zmniejszyć lub podzielić jej ilość. Obserwacja własnych reakcji (sen, nerwowość, kołatanie serca, nastrój) pozostaje kluczowa, ponieważ tolerancja na kawę jest kwestią indywidualną.
Codzienne picie kawy może być zatem bardzo korzystne dla zdrowia psychicznego i fizycznego, pod warunkiem, że spożycie utrzyma się na umiarkowanym poziomie i unika się nadmiernego spożycia kofeiny. Ponadto ryzyko wystąpienia lęku, zaburzeń snu i nieprzyjemnych objawów staje się większe, szczególnie u osób wrażliwych.
