Naarmate de feestdagen naderen, bezwijken veel volwassenen voor de verleiding om de Kerstman te gebruiken als drukmiddel om hun kinderen tot goed gedrag te bewegen. Volgens gezinstherapeut Fiona Yassin kan dit soort taalgebruik echter blijvende littekens achterlaten bij jonge kinderen. Hier volgt een kort overzicht van zinnen die je beter kunt vermijden en waarom je ze moet verbannen als je het welzijn van je kinderen wilt beschermen.
"Als je je niet gedraagt, kom je op de lijst met stoute kinderen te staan."
Het is een klassieke kerstvoorbereiding, maar Fiona Yassin waarschuwt ervoor: het kan angst veroorzaken, vooral bij kinderen die al psychisch kwetsbaar zijn. Het associëren van gedrag met angst ( "je wordt gestraft", "je krijgt geen cadeaus" ) leert kinderen namelijk dat ze "beter" zijn als ze zich goed gedragen – en dus "slechter" als ze dat niet doen. Het gevaar: ze kunnen ten onrechte gaan geloven dat hun liefde of waarde afhangt van hun gedrag. En dit geloof kan diep ingeworteld raken.
"De Kerstman houdt je in de gaten, let goed op."
Een subtiele, maar eveneens angstaanjagende variant. Het kind kan zich constant bekeken en beoordeeld voelen, zelfs tijdens ogenschijnlijk onbeduidende momenten. Deze ingebeelde surveillance kan stress veroorzaken en er zelfs voor zorgen dat het kind niet spontaan kan handelen. Kerstmis kan het beste een tijd van vreugde en vrijheid zijn, geen plek van constante controle.
"Geef een kus/knuffel aan…"
Hoewel het onschuldig lijkt, kan het aandringen op een kus of knuffel van een kind – een grootouder, tante, vriend(in), enz. – het vermogen van het kind om zijn of haar eigen lichaam en toestemming te respecteren ondermijnen. Het kind leert dat zijn of haar lichaam niet volledig van hem of haar is, dat het moet "gehoorzamen" aan de verwachtingen van volwassenen met betrekking tot affectie. Op de lange termijn kan dit het begrip van grenzen en het recht op persoonlijke ruimte beïnvloeden – essentiële lessen voor de persoonlijke ontwikkeling.
"Ik verdien nog een stukje dessert."
Tijdens feestelijke maaltijden is het gebruikelijk dat volwassenen terloops zeggen: " Ik verdien wel wat extra" of "Ik heb dit toetje verdiend." Volgens de expert geeft dit soort formuleringen een gevaarlijke impliciete boodschap af. Het suggereert dat plezier – in dit geval het plezier van eten – "verdiend" moet worden. Bij een kind kan dit het idee inprenten dat eten of het ervaren van plezier afhankelijk is van omstandigheden, wat bijdraagt aan het, bewust of onbewust, ontwikkelen van een schuldgevoel of een negatieve relatie met voedsel. Op de lange termijn kan dit leiden tot eetstoornissen of een ongezonde relatie met plezier en het lichaam.
"Doe oma een plezier en eet je bord leeg."
Onder het mom van beleefdheid en goede bedoelingen leert deze zin kinderen hun innerlijke gevoelens – honger, verzadiging – te negeren om aan de verwachtingen van anderen te voldoen. Dit kan hun vermogen om naar hun lichaam te luisteren vertroebelen en het idee versterken dat het behagen van volwassenen voorrang heeft boven hun eigen gevoelens. Aanmoediging, ja. Dwingen, nee. Ook aan tafel wordt lichamelijke autonomie ontwikkeld.
"Besef je wel hoe bevoorrecht je bent? Er zijn kinderen die niets hebben."
Hoewel deze uitspraak ingegeven is door de wens om de horizon van een kind te verbreden, minimaliseert ze hun emoties. Ze leert kinderen dat frustratie of teleurstelling voelen niet legitiem is. Vergelijken laat een emotie echter niet verdwijnen; het brengt haar tot zwijgen. Het erkennen van de gevoelens van een kind is altijd constructiever.
"Lach een beetje, het is tenslotte Kerstmis."
Zelfs met Kerstmis heeft een kind het recht om moe, verdrietig of gewoon rustig te zijn. Hen een 'juiste' emotie opleggen komt neer op het ontkennen van wat ze werkelijk voelen. Het toelaten van alle emoties, ook de minder vrolijke, draagt bij aan een gezonde emotionele ontwikkeling.
"We hebben de broekriem aangehaald om u tevreden te stellen."
Met de stijgende kosten van levensonderhoud lijkt deze uitspraak misschien oprecht, maar voor een kind kan het stress en schuldgevoelens veroorzaken. Wanneer een cadeau wordt gepresenteerd als een "familieoffer", kan het kind zijn eigen geluk of verlangens associëren met beperkingen, of zelfs onrechtvaardigheid – een verontrustend gevoel tijdens de kerstperiode, een tijd die juist feestelijk en vrolijk zou moeten zijn.
Waarom is het belangrijk om deze reflexen te herzien?
Deze uitdrukkingen lijken misschien onschuldig, of worden zelfs humoristisch bedoeld of als traditie gebruikt, maar volgens gezinstherapeut Fiona Yassin kunnen ze een blijvende invloed hebben op het zelfbeeld, de relatie met eten, het gevoel van veiligheid en vertrouwen binnen het gezin, of zelfs het bewustzijn van respect en lichamelijke toestemming.
Als je ooit een van deze zinnen hebt uitgesproken, raak dan niet in paniek. Het doel is niet perfectie, maar bewustwording. Je taalgebruik aanpassen betekent kinderen een rustigere, respectvollere en veiligere omgeving bieden. Kerstmis hoeft niet perfect te zijn om magisch te zijn; het moet vooral zachtaardig zijn. Door positieve, bemoedigende en respectvolle woorden te kiezen, geef je veel meer dan alleen cadeaus: je biedt een solide emotionele basis, een gezonde verbinding met het lichaam, met eten, met emoties en met jezelf. En dat is een geschenk dat veel langer meegaat dan 25 december.
Bekijk dit bericht op Instagram
Enkele tips om de magie van Kerstmis levend te houden, zonder stress of schuldgevoel.
- Geef de voorkeur aan verzoeken om samenwerking in plaats van dreigementen: "Zou je kunnen helpen met het versieren van de kerstboom?" in plaats van "Anders komt de Kerstman niet."
- Erken positief gedrag zonder er een beloning van te maken die aan cadeaus is gekoppeld - zeg bijvoorbeeld: "Ik vind het fijn als je me helpt, dankjewel" in plaats van: "Als je lief bent, krijg je een cadeautje" .
- Praat over geld en budgetten wanneer het kind oud genoeg is om het te begrijpen, maar zonder het psychisch te belasten.
- Respecteer het lichaam van kinderen, hun recht om nee te zeggen, zelfs tegen een knuffel of een kus - leer ze al op zeer jonge leeftijd wat toestemming inhoudt.
Kortom, de kerstperiode is rijk aan emoties, magie en tradities. Deze feestelijke tijd hoeft niet synoniem te zijn met stress, schuldgevoel of psychische druk. Door vriendelijke woorden te kiezen, vol respect en zachtheid, geef je je kinderen veel meer dan een materieel cadeau: je geeft ze een gevoel van veiligheid, zelfvertrouwen en geloof in hun eigenwaarde. Zo kan Kerstmis een warme en vreugdevolle tijd blijven.
