Voordat ze het licht uitdoen, gluren ouders onder het bed en doorzoeken ze de kinderkamer even om hen gerust te stellen. Veel kinderen denken dat er een monster aan de andere kant van het matras verstopt zit. En afgaande op hun beschrijvingen is het geen vriendelijk Pixar-achtig monster, maar een sinister wezen. Zelfs als je denkt dat monsters alleen in horrorfilms bestaan, is dit eigenlijk een veel diepere metafoor dan het lijkt.
Een normale, gezonde en noodzakelijke angst
We hebben het allemaal wel eens gehoord, soms gefluisterd, soms geschreeuwd, altijd met dezelfde urgentie: "Er zit een monster onder mijn bed!" Een zin die generaties overstijgt als een universeel overgangsritueel in de kindertijd. En ouders voelen zich gedwongen om elke hoek van de kamer te controleren, net als de personages in "Ghostbusters". Ze zetten de hele kamer op zijn kop om hun kind te bewijzen dat er niets te vrezen is, dat het veilig is. Aanvankelijk zeggen ouders tegen zichzelf : "Het zit allemaal in hun hoofd, het gaat wel over", en ze hebben niet helemaal ongelijk. Rond de leeftijd van vier of vijf jaar ontwikkelen kinderen een grenzeloze verbeelding: hun hersenen worden ware generatoren van scenario's, die een schaduw tot leven kunnen wekken of een mysterieus geluid absoluut angstaanjagend kunnen maken.
Op deze leeftijd leert het brein omgaan met het onbekende, de duisternis en de afwezigheid van ouders in de kamer. Wat irrationele angst lijkt, is in werkelijkheid een fase van emotioneel leren. Het kind test zijn grenzen, onderzoekt zijn angst en ontdekt hoe het die kan reguleren. Met andere woorden, het monster onder het bed is een behulpzaam personage: het helpt het kind zijn angst te temmen, net als leren zwemmen voordat hij in het diepe springt.
Het is het overlevingsinstinct dat spreekt.
Dit kind, dat gelooft dat er een monster onder zijn bed verstopt zit, heeft niet naar enge verhalen geluisterd. Hij reageert gewoon normaal op de nacht. Sinds de prehistorie reageren onze hersenen automatisch op donkere gebieden , onbekende geluiden en verborgen ruimtes. Voor onze voorouders kon gevaar inderdaad schuilen achter een rots, in een struik... of mogelijk onder een afdak. Zelfs vandaag de dag is deze biologische programmering nog steeds actief, vooral bij jonge kinderen, bij wie het emotionele brein zeer dominant is.
Het resultaat: onder een bed is het donker, onbereikbaar, onbekend – precies het soort plek dat een waakzaamheidsreflex activeert. De hersenen van het kind interpreteren deze plek als potentieel gevaarlijk, en hun verbeelding neemt het vervolgens over om dit gevaar een gezicht te geven: een monster, een wezen, "iets". Een kind dat op een tatami slaapt, zal deze angst waarschijnlijk niet hebben.
Als het monster emoties illustreert
Het monster onder het bed, de antagonist van de vriendelijke denkbeeldige vriend, is een personificatie van de angsten van het kind . Met andere woorden, dit veronderstelde monster dat de slaap van je kleintje vertraagt en zich in de schaduwen verschuilt, is een verzameling emoties. Deze kleine wezentjes die na zonsondergang door de gedachten van kinderen spoken, kunnen symboliseren:
- een recente zorg (scheiding, verhuizen, naar school gaan),
- een emotie die hij nog niet weet te benoemen,
- een behoefte om gerustgesteld, ingeperkt en gehoord te worden,
- of simpelweg de behoefte om te bestaan via een groot verhaal.
Het monster fungeert in werkelijkheid als een middel tot expressie. Een vage emotie wordt plotseling concreet, visualiseerbaar en daardoor geruststellend: je kunt erover praten, het confronteren en wegjagen. Daarom is luisteren naar een angstig kind vaak effectiever dan het ervan te overtuigen dat "monsters niet bestaan". Door het kind dit monster te laten verbaliseren, bedenken, tekenen of benoemen, krijgt het brein de tools om de controle terug te krijgen.
Het monster onder het bed verdwijnt niet zomaar; het maakt plaats voor een grotere innerlijke kracht. Om je kind te helpen zijn aanwezigheid te omarmen in plaats van er bang voor te zijn, kun je hem of haar "Monsters, Inc." laten zien. Ze zullen er vast en zeker van genieten om hem of haar welterusten te wensen na het kijken.
